Rezene (Foeniculum Vulgare miller) Türkiye’de daha çok Akdeniz iklimine sahip bölgelerde yetişen bir bitki türüdür. Burdur ili ise bu üretimin başında yer almaktadır. Ülkemizde rezene; raziyane, razene, ırziyan, mayana gibi isimlerle de anılmaktadır. Ülkemizde rezenenin tatlı ve acı rezene olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır. Fakat sadece tatlı rezene kullanıma uygundur. Genellikle güneyde ve batıda yetişmektedir. Acı rezene ise, özellikle Trabzon ve Ordu çevresinde yabani şekilde bulunur. Türkiye dışında Mısır, Çin, Hindistan, İtalya, Romanya, Almanya ve Bulgaristan’da yetişmektedir.
Bir baharat türü olarak da bilinen rezene, eski zamanlarda; gazı azaltma, sütü arttırma, yemeklerde kokuyu ve tadı iyileştirme gibi özellikleri sebebiyle, günlük hayatta yaygın olarak kullanılmaktaydı.
Rezene bitkisinin soğan ve yaprakları yemeklere eklenebilirken, tohumları çay yapımında kullanılır. Rezene tohumları, son yıllarda tüketimi artan bitki çaylarına eklenmeye başlamıştır.
Rezene bitkisi sağlık açısından incelendiğinde;
- Gastrointestinal sistem üzerinde gaz, şişkinlik, dispepsi ve karın kramplarında,
- Üst solunum yollarında akıntı oluşturan durumlarda (nezle vb.),
- Öksürük ve bronşit gibi solunum sistemi rahatsızlıklarında,
- Yaprakları yara iyileşmesini hızlandırmada,
- Hepatoprotektif ve anti-inflamatuvar etkisi sebebiyle,
- Yüksek fenolik asit içeriği ve antioksidan kapasitesiyle oksidatif stresi azaltmada,
- Diüretik etkisi sebebiyle,
- Antimikrobiyal etkisi nedeniyle,
- Östrojenik etkileri sebebiyle adet düzensizliklerini önlemede ve anne sütünü arttırmada,
- İçeriğindeki uçucu yağlar aracılığıyla, çocuklarda görülen sancıların oluşumunu azaltmada kullanılabilir.
Ek olarak, diyabetik hayvanlarda yapılan bir çalışmada; rezene tüketimini takiben 4. saatte kan şekerinde anlamlı derecede düşüşler gözlenmiştir.
Rezeneyi bitki çayı olarak tüketmek istediğimizde, özelliklerinin korunması için 3 dakika demlemenin yeterli olduğu bildirilmiştir.
Rezene Tüketiminin Sakıncalı Olduğu Durumlar
- Diüretik özelliğinden dolayı günlük tüketim 2-3 fincanı geçmemelidir.
- Emzikli kadınlar ve diyabet hastası olan bireyler, rezeneyi tüketirken kan şekerini düşürücü etkilerinden dolayı dikkatli olmalıdır.
- Östrojenik etki göstermesiyle hamile kadınlarda uterus kasılmalarını arttırabilir. O yüzden hamile kadınların tüketmesi önerilmemektedir.
Dispepsi: Hazımsızlık olarak adlandırılan sürekli bulunan ağrı (1 aydan uzun süre) geğirme ve gaz çıkarma ile karakterizedir.
Hepatoprotektif: Karaciğer koruyucu
Anti-inflamatuvar: İltihabı(inflamasyonu) önleyen
Diüretik: İdrar çıkışını artıran özellikteki madde
Konstipasyon: Kabızlık
Uterus: Rahim
Kolik: Sancı
HAŞİMİ, N., KIZIL, S., & TOLAN, V. (2015). Rezene Ve Adaçayı Uçucu Yağlarının Antimikrobiyal Aktivitesi Üzerine Bir Araştırma. Yaşam Bilimleri Dergisi, 229.
KAN, Y., KARTAL, M., ASLAN, S., & YILDIRIM, N. (2006). FARKLI KOŞULLARDA YETİŞTİRİLEN REZENE MEYVELERİNİN UÇUCU YAĞ BİLEŞENLERİ. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 96.
KONTOGİORGİS, C., DELİGİANNİDOU, G.-E., HADJİPAVLOU-LİTİNA, D., LAZARİ, D., & PAPADOPOULOS, A. (2015, 11 04). Antioxidant protection: The contribution of proper preparation offennel (Foeniculum vulgare Mill.) beverage. s. 5.
OKCU, M. (2016, 01 05). Gümüşhane Florasında Yabani Olarak Yetişen Rezene (Foeniculum spp.)’lerin Bazı Özeliklerinin Belirlenmesi. s. 3-4.
ÖZBEK, H., UĞRAŞ, S., BAYRAM, İ., TUNCER, İ., KİSLİ, E., & TUNÇTÜRK, M. (2003). Foeniculum vulgare Miller (Rezene) Uçucu Yağının Karbon Tetraklorürle Oluşturulmuş Karaciğer Fibrozu Üzerine Koruyucu Etkisinin Sıçanlar Üzerinde Araştırılması. Van Tıp Dergisi, 56.
PARLAK, H., GÜL, M., & ÖKTEM, H. (2015). Burdur İlinde Rezene Üretiminde Pazarlama Yapısı ve Sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15.
SALAMA, Z. A., EL BAZ, F. K., GAAFAR, A. A., & ZAKİ, M. F. (2014, 10 30). Antioxidant activities of phenolics, flavonoids and vitamin C in two cultivars of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) in responses to organic and bio-organic fertilizers. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 7.
Çok faydalı bir yazı olmuş teşekkürler
Beğenmenize sevindim. Sağlıklı günler dilerim ☺️