Purging (Çıkarma) Bozukluğu Nedir? Nasıl Tedavi Edilmelidir?

Güzellik algısı, her geçen gün “çok zayıf olabilmek” ile doğru orantılı olarak şekillenmektedir. Günümüzde çoğu kişi, güzel bir görüntüye sahip olabilmek için; zayıflık algısına kapılarak, sağlıksız yollarla kilo verme sürecine girmektedir. Kilo alıp verme uğraşı, bazı kişilerin psikolojik olarak yıpranmasına ve sonucunda ağır bir tablo ile karşılaşılmasına yol açmaktadır.

• Yapılan çalışmalarda; psikolojik bozuklukların, yeme bozukluğu olan bireylerde daha fazla görüldüğü bildirilmiştir.

Yeme bozuklukları; toplumda sık karşılaşılan, ergenlik döneminde olan kızlarda daha fazla görülen ve mutlaka tedavi edilmesi gereken psikiyatrik bozukluklardır. Yetişkinlerde de görülebilmesine rağmen, 10-19 yaş aralığında en yaygın olup, büyüme ve gelişmede gerilemelere yol açabilmektedir.

Yetersiz ve dengesiz beslenme, aç kalma, yenilen besinlerin çıkarılması gibi durumlar; vücut dengesinde bozukluklara yol açabileceği gibi, birçok hastalığa da zemin hazırlayabilmektedir. Örneğin; kişinin arındırma olarak gördüğü aşırı kusma, müshil veya diüretik kullanımları; vücutta elektrolik dengesizlikleri meydana getirip, yaşamı tehdit edici sorunlara yol açabilir.

Yeme bozukluklarına sahip kişilerde görülen bir diğer problem ise çölyak hastalığıdır. Ancak abdominal şikayetler, yeme bozukluğu ve çölyak hastalığında görülen ortak komorbiditeler* olduğundan, bu durumu tanımlayabilmek kolay değildir.

Yeme bozukluklarının temeline inildiğinde; genetik, gelişimsel ve psikososyal faktörlerin, hastalığın etiyolojisi üzerinde etkili olabileceği düşünülmektedir.

Gelişimsel Faktörler: Yeme bozukluğunun türüne göre değişmekle birlikte; adölesan çağda yaşanan özgür olma isteği, dostluk ilişkileri, kilo almaktan korkma, kendini kontrol etme yeteneğinin kaybolması, özgüvenin azalması, ailesel sorunlar, cinsellik hakkında yaşanabilecek zıtlıklar, sosyokültürel etki, kendini kanıtlama çabası gibi durumların, yeme bozukluklarının gelişimine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Psikososyal Faktörler: Bireylerin dış görünüşüyle alay edilmesi, kıyaslamalar, zayıf olma konusunda yapılan baskılar gibi birçok faktör, yeme bozukluğunun başlamasına etki edebilmektedir.

Genetik Faktörler: Yapılan çalışmalara göre; ailesinde yeme bozukluğu olan bireylerin çok daha fazla risk altında olduğu görülmüştür.

Purging (Çıkarma Bozukluğu) Nedir?

Purging; kendi isteğiyle kusma ve/veya lavman, laksatif, diüretik kullanımı ile, yediği besinleri çıkarma şeklinde kendini gösteren yeme bozukluğudur. Yeme bozukluklarından bulimiya nervozanın* çıkarma ataklarının görüldüğü, bir alt tipidir.

Tanı ve Tedavi Süreci Nasıl Olmalıdır?

DSM-IV* tanı kriterlerine göre, kişide görülen durumun Bulimiya Nervoza olarak adlandırılabilmesi için bazı kriterler bulunmalıdır. Temel tanı kriterlerinde;

• Tekrarlayan, tıkınırcasına şekildeki yeme ataklarının mevcudiyeti,
• Kilo almamak için, uygunsuz şekilde laksatif, lavman, diüretik kullanma veya kendisini zorla kusturma gibi hareketleri tekrarlama,
• Son 3 ay boyunca, haftada en az 2 kez olacak şekilde, yeme ataklarının ve çıkarma davranışlarının bulunması,
• Kendi vücut görüntüsünden olumsuz şekilde etkilenme,
• Sadece anoreksiya nervoza atakları sırasında değil, normalde de çıkarma zorunluluğu hissedilmesi; gibi durumların olması gereklidir.

Yeme bozukluğuna sahip bireylerin tedavi süreci; diyetisyen, psikiyatr ve aile hekimini kapsayan multidisipliner bir yaklaşım ile yürütülmelidir.

• Hastalığın yönetiminde besinsel, tıbbi ve psikoterapik yaklaşımlar mevcuttur. Bu süreçte amaç; anormal seyirde olan yeme davranışının kontrolünü sağlamak, bozulmuş duygusal ve bilişsel durumu düzeltmek, komorbiditeleri tedavi etmek şeklinde olmalıdır.