Tip 1 Diyabetli Bireylerde Yeme Davranışı Bozukluğu: Diabulimia Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Diyabetli bireyler için glisemik kontrolü iyi sağlamak oldukça önemlidir. Diyabet bakımı; sağlıklı besin seçme, porsiyon kontrolü, besin etiketi okuma, karbonhidrat hesaplama, öğün saati planlama ve düzenli egzersiz yapmayı içermektedir. Diyabet bakımını optimal düzeyde sağlamak amacıyla gösterilen çaba, hastaların kaygı düzeyini arttırabildiğinden, sürekli vücut ağırlığı kontrolü ve besinler üzerine düşünmelerine sebep olabilmektedir. Duygudurum bozuklukları ve negatif başa çıkma stratejileri, Tip 1 DM’ li kişilerde eş-morbid yeme bozukluğu gelişme riskini artırabilir.

Özellikle kadın cinsiyet, kültürel özellikler, medya, arkadaş ve aile ilişkileri gibi çevresel faktörler yeme bozukluklarının oluşmasında rol oynayan davranış özelliklerini etkilemektedir. Diabulimia’nın Tip 1 DM’li kız adolesanlarda fiziksel görünümle ilişkili ortaya çıkan düşük özsaygı ile bağlantılı olduğu saptanmıştır. Bu durumun; beynin planlama ve özkontrol merkezlerinden sorumlu olan frontal ve parietal lobların, adolesanlarda tamamen gelişmemiş olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Vücut ağırlığı ve tüketilen besinler hakkında olumsuz yorumlar yapan ailelerin çocuklarında, yeme davranışı bozukluğu daha sık görülmektedir.  Adolesanların sosyal medyayı kullanmaları da beden imajına önem vermelerine ve akranlarıyla kıyaslama yapmalarına olanak sağlamaktadır.

Vücut, enerji ihtiyacını karşılayan glikozu işlemek için insülini kullanır. İnsülin bulunmadığında enerji kaynakları olarak protein ve yağ parçalanır. Kasıtlı olarak indüklenen glikozüri, idrarla kilo kaybına sebep olur. İnsülin dozunun kısıtlanması veya atlanması, kısa dönemde hiçbir yan etki göstermeden ağırlık kaybı sağladığı için, sosyal çevrenin bunu desteklemesi sonucu diabulimialı birey tarafından pozitif bir uygulama olarak algılanmaktadır.

Yeme bozukluğu bireyler tarafından iyi gizlenir veya reddedilir. Hastalar glikoz izleme sıklığını azaltır. Tıbbi randevulara gitmeyi ‘unutur’. Ayrıca kan şekeri ölçüm cihazlarını etkilemek için çeşitli yollara başvurarak, kan şekeri ölçümü sonuçlarını değiştirir.

HbA1c* değerlerinde açıklanamayan yükselmeler ve diyabetik ketoasidoz ile tekrarlanan problemler, insülin kısıtlama sorunu ile ilgili endişeler uyandırmalıdır. Özellikle ergenlerle çalışan hekimler yeme bozuklukları konusunda daha dikkatli olmalıdır.

Tip 1 Diyabetli Bireylerde Yeme Davranışı Bozukluğu: Diabulimia Tedavisi

Tedavisi zor olduğundan, erken tanı ve tedavi oldukça önemlidir. Tedavi için multidisipliner bir yaklaşım gerekmektedir. Böyle bir ekip; diyabet eğitimcisi, yeme bozuklukları ve diyabet hastalarının tedavisi konusunda eğitimli bir beslenme uzmanı ve psikiyatrist içermelidir. Her tıbbi randevuda laboratuvar testleri (özellikle HbA1c) ve ağırlık kontrolleri yapılmalı, tedavi eden ruh sağlığı uzmanlarıyla paylaşılmalıdır.


Puberte: Sekonder cinsel karakterlerin ortaya çıktığı, büyümenin hızlandığı, adet kanamasının başladığı ve doğurganlık yeteneğinin kazanıldığı bir zaman dilimi, kısaca çocukluktan erişkinliğe geçiş süreci
Mortalite oranı: Ölüm oranı
Komplikasyon: Bir ilacın veya bir hastalığın doğuracağı yan etki
HbA1c: Glikozillenmiş hemoglobin, diyabet hastalığında tedavinin etkinliğini ölçmek, kimi zaman da diyabet hastalığı tanısı koymak için kullanılan bir kan tahlili

Roney, A. M. (2015). An Exploration of Eating Disorders (Diabulimia) Associated with Type 1 Diabetes (Doctoral dissertation).

Goebel-Fabbri, A. E. (2008). Diabetes and eating disorders. Journal of diabetes science and technology, 2(3), 530-532.

Kınık, M. F., Gönüllü, F. V., Vatansever, Z., & Karakaya, I. (2017). Diabulimia, a Type I diabetes mellitus-specific eating disorder. Turkish Archives of Pediatrics/Türk Pediatri Arşivi, 52(1), 46.

Larrañaga, A., Docet, M. F., & García-Mayor, R. V. (2011). Disordered eating behaviors in type 1 diabetic patients. World journal of diabetes, 2(11), 189.

Keane, S., Clarke, M., Murphy, M., McGrath, D., Smith, D., Farrelly, N., & MacHale, S. (2018). Disordered eating behaviour in young adults with type 1 diabetes mellitus. Journal of eating disorders, 6(1), 9.

Şahin, G., Altınok, Y. A., & Keser, A. TİP 1 Diabetes Mellitus’ lu Bireylerde Yeme Davranışı Bozukluğu: Diyabulimia. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(3), 366-375.


Exit mobile version