Potasyum (K) Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir? Hangi Besin Gruplarında Bulunur?

Potasyum, oldukça önemli bir besin ögesi olup, hücre içi sıvıda en fazla yer alan katyondur. Hücredeki fonksiyonların korunmasında büyük bir role sahip olmakla birlikte, kas ve sinir gibi uyarılabilir olan hücreler üzerinde de önemli etkileri vardır.

• Kısacası hayati hücresel süreçlerde potasyumun rolü büyüktür.

Günümüzde tercih edilen batıya yönelik diyetlerde, düşük potasyum ve yüksek sodyum alımları görülmeye başlanmıştır. Meyve ve sebze alımındaki azalışla birlikte tahıl tüketiminin artması, sodyum potasyum dengesini bozmaktadır. Bu durumun meydana getirdiği potasyum eksikliği; kan basıncını yükseltip, tuza olan duyarlılığı arttırmakta ve aşırı tuz tüketimine yönelime sebep olmaktadır.

Potasyumun Yer Aldığı Besin Grupları

• Potasyumun meyve ve sebzelerdeki yoğunluğu, et ve tahıl gruplarına göre daha fazladır.

• Potasyumun yetişkinler için önerilmiş olan günlük alım miktarı 4700 mg’dır. Potasyum alımı, vücutta depolanmadığı ve böbrekler yoluyla kolayca uzaklaştırıldığından oldukça önemlidir.

Potasyumun Sağlık Üzerine Etkileri

• Yeterli miktarda alınan potasyum; koroner kalp hastalığı, kardiyak aritmi ve inme riskini azaltır. İnme riskini düşürmesinin temelinde, kan basıncını düşürmeye yönelik etkisi bulunmaktadır. Çeşitli çalışmalardan elde edilen bulgular, potasyumun kan basıncını azaltıcı etkisi olduğunu desteklemektedir.

• Potasyum, osteoporoz gibi kemik hastalıklarına da olumlu etkiler göstermektedir. Kemik sağlığına olan yararlı etkisinin, asit-baz dengesi oluşturmasıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir.

• Renin ve anjiyotensin döngüsüne etki eden potasyum, aynı zamanda küçük atar damarların genişlemesinde ve vücuttaki su ve sodyum atılımında da rol oynamaktadır.

• Özetle; potasyum, hem hücre içi fonksiyonlar açısından, hem de kalp ve kemik sağlığı açısından önemlidir. Birçok fizyolojik reaksiyonda potasyuma ihtiyaç vardır. Hücre içi sıvı hacmini ve sinir-kas fonksiyonunu koruyucu etkisi buna örnektir.

Potasyumun Etkilerine Yönelik Çalışmaların Sonuçları

• Metabolik denge ile ilgili yapılmış bir çalışmanın sonucunda, potasyum alımının kalsiyum dengesini iyileştirebildiğine ulaşılmıştır.

• Büyük bir kitle üzerinde gerçekleştirilen bir başka çalışmada; 12 yıl boyunca potasyum alımının, inme sebebiyle gerçekleşen ölümler ile ters orantılı olduğu bulunmuştur.
• Diyetle günde 1,9-4,7 gram alınan potasyumun, kan basıncını 2-6 mmHg azalttığı yapılan bir çalışma sonucunda belirlenmiş ve kan basıncı ile potasyum arasındaki ters orantılı ilişki desteklenmiştir.

Potasyum Eksikliğinin Sonuçları

Meyve ve sebze tüketimindeki azalma, işlenmiş gıdaların artması ile birlikte, potasyum alımında değişiklikler meydana gelmektedir. Kişiden kişiye değişmekle birlikte, potasyumun vücutta eksikliğiyle sodyum böbrekler tarafından daha fazla tutulur. Vücutta yer alan fazla sodyum, hücre dışı sıvı hacminde genişlemeye neden olur. Bu durumun sonucunda; hipertansiyon riski, hücresel sodyum artışı, hücresel potasyum düşüşü meydana gelir.

• Sonuç olarak; potasyum vücutta pek çok fonksiyonda rol oynayan önemli bir mineral olup, diyetle doğru kaynaklardan ve yeterli miktarlarda alındığında sağlık üzerine pek çok olumlu etkide bulunmaktadır.