Besinin Adı
Türkçe: Isırgan Otu
İngilizce: Stinging Nettle
Latince: Urtica dioica L.
Vatanı ve İklimi:
Ana vatanı Kuzey Afrika, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya olan ısırgan otu bitkisi, uygun toprak ve iklim özellikleri nedeniyle tropikal ve subtropikal iklime sahip bölgelerde daha yaygın yetişmektedir. Türkiye’de tarla, yol ve orman kenarlarında sıklıkla görülen bir bitkidir. Ayrıca ülkemizde yetiştiği bölgeye göre dızlağan, ağdalak, ısırgı gibi farklı isimlerle anılmaktadır. Isırgan otu bitkisi uygun iklim ve toprak özellikleri nedeniyle özellikle Karadeniz Bölgesi’nde diğer bölgelere göre daha çok yayılış göstermektedir.
Bitkisel Özellikleri:
Isırgan otu, Urticaceae familyası içerisinde yer alan otsu bir bitkidir. Genel olarak yakıcı tüylü, tek tohumlu, basit yapraklı ve dikenli yapısıyla dikkat çekmektedir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Isırgan otu, astım, alerjik rinit, romatizmal artrit (iltihabi romatizma hastalığı), hipertansiyon (tansiyon yüksekliği), hiperglisemi (kan şekeri yüksekliği), prostat hiperplazisi (prostat bezinin büyümesi) gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Yapısında; antimikrobiyal etkinlikleri için önem taşıyan flavonoidler (isorhametin, kaempferol ve kuarsetin), kafeik asit, formik asit, malik asit, kafeomalik asit gibi fenolik bileşikler ile yine antimikrobiyal etkinliği olan tanen, lesitin, lektinler, lignanlar bulunur. Ayrıca histamin, lesitin, serotonin gibi aminler ile demir, çinko, kalsiyum, fosfor, potasyum gibi mineraller ve A, B, C, K vitaminlerini de içerir.
Bitki yüzeyindeki tüyler sıvıyla doludur ve bu sıvı bitkiye dokunulduğunda bitkinin iğneleri aracılığıyla deriye girerek vücutta kabarcıklara neden olmaktadır.
Bilgilendirme:
Isırgan otu bitkisi pek çok alanda kullanılan bir bitkidir. Isırgan otunun yakma ve kaşındırma etkisi vardır. Isırgan otunun ısıtılması veya kurutulması yoluyla bu etkisi önlenebilmektedir. Isırgan otu birçok hastalığın tedavisine yardımcı olmak için de kullanılır. Çalışmalar, ısırgan otunun antioksidan, antimikrobiyal, antiülser özelliklere sahip olduğunu göstermiştir. Ayrıca ısırgan otu idrar sorunlarının yanı sıra alerjiler, eklem ağrıları, egzama, gut ve anemi rahatsızlıklarının tedavisi için de kullanılmıştır.
100 gram Isırgan Otu’nun besin değerleri:
| CHO (g) |
Na (mg) |
I |
Vit. A (µg) |
| 1,3 | 80 | 3 | 400 |
| Protein (g) |
K (mg) |
F (µg) |
Vit. C (mg) |
| 7,4 | 475 | 80 | 333 |
| Yağ (g) |
P (mg) |
Fe (mg) |
Vit. B³ (mg) |
| 0,6 | 138 | 4,1 | 3,7 |
| Kalori (kkal) |
Ca (mg) |
Mg (mg) |
Lif (g) |
| 41,8 | 713 | 80 | 3,1 |
Ayan, A. K., Çalışkan, Ö., & Çırak, C. (2006). ISIRGANOTU (Urtica spp.)’NUN EKONOMİK ÖNEMİ VE TARIMI. OMU Ziraat Fakültesi Dergisi, 357-363.
Bourgeois, C., Leclerc, E. A., Corbin, C., Doussot, J., & Serrano, V. (2016). Nettle (Urtica dioica L.) as a source of antioxidant and anti-aging phytochemicals for cosmetic applications. Comptes Rendus Chimie, 1090-1100.
Kurban, M., Yavaş, A., & Avinç, O. O. (2011). Isırgan Otu Lifi ve Özellikleri. Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi, 84-106.
Ullah, R., Hussain, I., & Ahmad, S. (2017). Diocanol; one new phenol derivative isolated and characterized from Urtica dioica. Arabian Journal of Chemistry, 1284-1286.
Vogl, C. R., & Hartl, A. (2003). Production and processing of organically grown fiber nettle (Urtica dioica L.) and its potential use in the natural textile industry: A review. American Journal of Alternative Agriculture, 119-128.