Besinin Adı
Türkçe: Biber
İngilizce: Pepper
Latince: Capsicum annuum
Vatanı ve iklimi:
Biberin ana vatanı Meksika, Orta ve Güney Amerika’nın kuzey kısımlarıdır. 15. yüzyılda Avrupa, Afrika ve Asya kıtalarına yayılma göstermiştir. Tropik ve ılıman iklimlerde yetişebilir. Dünyada biber üretiminde ilk üç sırada olan ülkeler; Meksika, Çin ve Türkiye’dir. Bu ülkeleri sırasıyla; Endonezya, İspanya, ABD, Nijerya takip etmektedir.
Bitkisel Özellikleri:
Biber bitkisi; sıcak havayı, güneşi ve nemi sever. Bakıldığında biraz ilginç gözükse de; patlıcangiller familyasında, capsicum cinsinde yer alır. Bir metreye kadar uzayabilen bir gövdeye sahiptir. Tohumları sarı renkte ve minik böbrek şeklindedir. Meyvesi; yeşil, kırmızı, sarı renklerde ve şekilleri; uzun, kısa, yuvarlak gibi isimler alır. Türkiyedeki çeşitlerine gelecek olursak; kapya, dolmalık, sivri biber, arnavut biberi, çarliston, salçalık biber, turşuluk biber, domates biberi (şeklinden dolayı bu ismi almış) gibi çeşitleri mevcuttur. Biberler, acı veya tatlı diye ikiye ayrılırlar. Acı tattan biberdeki kapsaisin maddesi sorumludur. Dolmalık biber, kapsaisin içermeyen tek biber türüdür. Acılık seviyeleri “Scoville ölçeği” ile derecelendirilir. Biberin kendine has kokusunu ise; 3-izo bütil 2-metoksipirazin verir. Kırmızı biberde, yeşil bibere göre daha fazla likopen bulunur. Bibere kırmızı rengini, kapsantin ve kapsiburin verir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Biber, çok eski yıllardan beri tüketilen ve yetiştirilen bir sebzedir. Mineral ve vitamin bakımından da oldukça zengindir. 100 g çiğ tatlı taze biberin içerisinde; 10mg kalsiyum, 10mg magnezyum, 20mg fosfor, 175mg potasyum, 3mg sodyum, 9mg fitesterol, 80.4mg C vitamini, 370IU A vitamini, 7.4 µg K vitamini, 10 µg folat bulunur.
Biberin içeriğinde bulunan kapsaisin maddesi, biyoaktif bir fitokimyasaldır. Vücutta sekonder metabolitler arasında yer alır. Yapılan birçok araştırma sonucu; kapsaisinin, antikarsinojenik ve antimutajenik etkilere sahip olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, vücuttaki kanser hücrelerinde seçici davranarak onların apoptoza (hücrenin kendi kendini imha etmesi) girmeleri konusunda baskı kurar. Kapsaisin, geleneksel tedavi yöntemlerinde; astım, hipertansiyon, kas ağrıları, romatizma ve obezite hastalıklarını önleme amaçlı kullanılmaktadır.
Fenolik bileşikler, insan vücudunda üretilemez ve besinlerden almaya ihtiyaç vardır. Bitkiler çok iyi birer fenolik bileşik kaynağıdır. Biberin içersinde de fenolik bileşik oranı oldukça yüksektir.
- Yapılan bir araştırmada; kırmızı biber türleri ile yeşil biber türleri kıyaslandığında, kırmızı olanların yeşillere göre daha fazla antioksidan ve flavanoid içerdiği tespit edilmiştir.
Biberin bazı faydalarını saymak gerekirse;
- Kan şekerini düşürücü etkisi vardır.
- Antioksidan özelliktedir.
- Kan yağ oranlarını düşürür.
- Metabolizma hızını arttırır.
- Yağ yıkımını arttırır.
- Tokluk hissini arttırır.
- Mide koruyucu etkisi vardır.
- Kas ağrılarını giderici özelliği vardır.
- Vücutta termogenezi (ısı üretimi) tetikler.
- Romatizma üzerinde olumlu etkilere sahiptir.
Bilgilendirme:
Dünyada ve ülkemizde, sevilerek ve oldukça sık tüketilen bir sebzedir. Mineral ve vitamin değerleri bakımından zengin oluşundan ve sağlık yönünden olumlu etkilerinden dolayı tüketimi oldukça çoktur.
Ülkemizin zengin mutfak kültüründen tabi ki biberde nasibini alan sebzeler arasında bulunuyor. Anadoluda kışa hazırlık zamanlarında biberin; turşusu, iplere dizilerek kurutulması, yemeklere renk ve tat vermesi için salçası yapılır. Bazı yörelerde, kapya olarak bildiğimiz kırmızı etli biberler közlenip; sirke, sarımsak ve zeytin yağı ile kavanozlara doldurulur. Mevsimindeki taze biber ise; salatalara renk vermek için, yemeklere tat katmak için de kullanılır. Mevsimi olmadığı dönemlerde, konserve ve dondurulmuş olarak raflardaki yerini alır.
Kırmızı biber çok yüksek miktarda C vitamini ve fitokimyasal içerir. Endüstride uygulanan ısıl işlemler, ısıya karşı hassas olan bu maddelerin kaybına yol açar. Yalnız C vitamini ve fito kimyasallar değil, çiğ ve taze biberde antioksidan ve flavonoid oranlarının çok daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Yüksek ısı uygulandığında, enzimatik esmerleşmeler gözlenerek, biberin renginde kararmalara neden olur.
Dünyada 27.1 milyon ton biber üretilmekte, bunun %6.52’si olan 1.759.224 ton biber Türkiye’de üretilmektedir. Bu da, Çin ve Meksika’dan sonra, ülkemizi biber üretiminde üçüncü sıraya taşımaktadır. 2006 verilerine göre, Türkiye biber ihracatı bakımından dünyada sekizinci sıradadır. Türkiye’deki sebze ihracat oranlarına baktığımız zaman ise, biber ilk sırada yer almaktadır. En çok biber tarımını yapan şehirlerimizi sırasıyla sayarsak; ilk sırada Bursa yer almakta ve sırasıyla Manisa, Antalya ve Samsun takip etmektedir. Karadeniz bölgesinde yer alan Bafra ovası, kapya tipi biber üretimi açısından büyük önem taşır. 2006 verilerine göre, Bafra ovasında 85.000 ton kapya biberi üretilmiştir. 2014 verilerine göre, Türkiye’de 31.343 hektar alanda 907.126 ton sivri biber üretilmiştir. 2005-2014 yılları arasında tarım alanları %4.12 oranında azalım gösterse de, sivri biber üretim miktarında %21.93 oranında artış gözlenmiştir.
100 gram Biber’in besin değerleri:
CHO (g) |
Na (mg) |
I |
Vit. A (µg) |
7 | 7 | 2 | 333 |
Protein (g) |
K (mg) |
F (µg) |
Vit. C (mg) |
1,6 | 280 | 20 | 200 |
Yağ (g) |
P (mg) |
Fe (mg) |
Vit. B³ (mg) |
0,3 | 38 | 1 | 1,3 |
Kalori (kkal) |
Ca (mg) |
Mg (mg) |
Lif (g) |
38 | 14 | 20 | 3,6 |
Oğuzkan, S., Can, M., Kılıç, H., Uğraş, H., Özaslan, M., (2018), “ Güney Doğu Anadolu Bölgesinde Yetişen Yeşil Acı Biberlerdeki Kapsaisinin DNA Koruyuculuğu Üzerine Etkisi”, KSÜ Tarım ve Doğa Derg., 1, 26-31.
Hergeç , G.,(2014), “Beslenme, Sağlık ve Hastalıkta Bitkiler”, 1.baskı, Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri Tic.Ltd.Şti., 76.
Binbir, S., Baş, T., (2010), “ Bazı Yerel Biber (Capsicum annuum L.), Populasyonlarının Karakterizasyonu”, ANADOLU, J. of AARI, 2, 70-88.
Başaran, C., Engindeniz, S., (2015), “Sivri Biber Üretiminde Girdi Kullanım Etkinliğinin Analizi: İzmir Örneği”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 2, 77-84.
Materska, M., Perucka, I., (2005), “ Antioxidant Activity of the Main Phenolic Compounds Isolated from Hot Pepper Fruıt”, J. Agric. Food Cheem, 5 , 1750-1756.
Galvez, A., Scala, K., Rodriguez, K., Mondaca, R., Miranda, M., Lopez, j., Won, M., (2009), “Effect of air-drying temperature on physico-chemical properties, antioxidant capacity, colour and total phenolic content of red pepper (Capsicum annuum, L. var. Hungarian)”, Food Chemistry, 117, 647-653.
Loizzo, M., Publiese, A., Bonesi, M., Menichini, F., Tundis, R., (2015), “Evaluation of chemical profile and antioxidant activity of twenty cultivars from Capsicum annuum, Capsicum baccatum, Capsicum chacoense and Capsicum chinense: A comparison between fresh and processed peppers”, LWT- Food Science and Tecnology, 64, 623-631.