Demir eksikliği, dünyadaki en yaygın mikro besin (vitamin, mineral, iz elementler) eksikliği olarak kabul edilmektedir. Büyümenin etkisi sonucu, çocuklarda demir gereksinimlerinin artmasıyla birlikte risk artmaktadır.
Demir eksikliği, sonucunda demir eksikliği anemisi görülmektedir. Demir eksikliği anemisinin (kanda hemoglobin düzeyinin düşük olması) ilk aşamasında, vücutta demir depoları azalmaya başlar.
Demir eksikliği anemisi ile ilişkili risk faktörleri ise; bebeğin düşük doğum ağırlığı (2500 gr altı) ile doğması, yüksek miktarda inek sütü alımları, demirden zengin besinlerin tüketiminin az olması, düşük sosyoekonomik düzey olduğu görülmektedir.
Bebeklerde Demir Eksikliği ve Sağlığa Etkileri
Çocukluk çağındaki, başlıca halk sağlığı problemlerinden biri olarak karşımıza çıkan zayıf nörogelişim, (beyin gelişimi) demir eksikliği ile ilişkili görülmektedir. Bununla birlikte, küçük çocuklarda görülen bazı fizyolojik bulgular, büyüme geriliği ve bozulmuş bağışıklık yanıtı gibi sorunlar da demir eksikliğine dayandırılmıştır.
- Birkaç çalışma; başlangıçta demir eksikliği olan çocukların, demir tedavisinden sonra kilo artışı veya boy uzunluğu sağladığını göstermiştir. Çoğu çalışma ise; demirin büyüme üzerinde genel bir pozitif etkisi bulunmadığını göstermektedir.
Yeni doğan bebeklerde vücuttaki demirin çoğunluğu hemoglobinin yapısında bulunur. Sonraki aylarda bebek büyümeye ve kan hacmini genişletmeye devam eder. Böylece, sağlıklı bir bebeğin vücudundaki demir kendisine yeterli miktarda olmaktadır.
- 6 ile 24 aylık dönemlerde, bebekler diyet ile alınan ilave demire bağımlı hale gelir. Hızlı büyümeleri nedeniyle, demir ihtiyaçları diğer yaşam dönemlerine göre daha yüksektir.
Bebekleri Demir Eksikliğinden Koruma Yolları
Yeni doğan bebeklerdeki demir seviyelerini iyileştirmek adına, annelere hamilelik sürecinde demir takviyesi önerilmektedir. Annenin hafif veya orta derecede demir yetersizliği anemisi olması durumunda bile, demir takviyesi ile bebek demir eksikliğinden korunabilir.
Demir takviyeleri (örneğin; demir damlaları); sağlıklı, zamanında doğmuş, anne sütüyle beslenen bebekler için genellikle ilk aylarda önerilmez. Demir depoları normalde yaklaşık 6 aylık dönemde tükendiğinden, demir açısından zengin tamamlayıcı gıdalar bu dönemde önerilir. Bunlara; et ürünleri, demir takviyeli mamalar, tahıllar ve diğer demir destekli gıdalar örnek olarak verilebilir.
Bebekler için yaşamlarının ilk 4-6 ayı boyunca yalnızca anne sütü ile beslenmeleri önerilir. 6 aydan uzun süren yalnızca anne sütü alımları, demir eksikliği riski ile ilişkili bulunmuştur. 4-6 aydan daha uzun süre, yalnızca anne sütü ile beslenen ve tamamlayıcı gıdalardan yeterli miktarda demir almayan bebekler için demir takviyeleri önerilebilmektedir.