Cushing Sendromu ve Hirşutizm Nedir? Belirtileri ve Etkileri Nelerdir?

Ender görülen bir hastalık olan Cushing sendromu, şiddetli ve kronik seyirli bir hastalıktır. Hipertansiyon, diyabet, obezite, osteoporoz*, yuvarlak görünümlü yüz, dorso-servikal yağ yastığı*, ince deri, vücutta mor çatlaklar, hirşutizm* ile karakterize bir hastalıktır. Vücutta bulunan glukokortikoidlerin (streoid hormon) aşırı salınımına bağlı oluşan bir hastalıktır. Cushing sendromu olan hastaların derilerinde akantozis nigrikans* da görülebilmektedir. Akantozis nigrikans, tedaviden aylar sonra düzelebilmekte iken, derideki açık renkli çatlaklar tedaviden sonra yıllarca direnç gösterebilmektedir.

Çocuklarda Cushing Sendromu

Cushing sendromu, her yıl milyonda 2-5 yeni vaka olarak karşımıza çıkmaktadır. Cushing sendromlu hastaların da yaklaşık %10’u çocuklardır. Çocuklarda bu hastalığın başlangıcı sinsi olduğundan, fark etmesi güç olabilir. Cushing sendromlu çocuklarda, tipik bir boy kısalığı gözlemlenmekle birlikte kilo artışı görülmektedir ve bu özellik ayırt etmede kolaylık sağlamakla birlikte, diğer görülen özellikler ise; cinsiyet gelişiminde gerilik, hirşutizm, amenoredir*.

Hirşutizm Nedir? Sınıflandırması Nasıldır?

Hirşutizm, kadın vücudunun androjene bağımlı bölgelerinde (yüz, göğüs, karın, bel, baldır) aşırı kıllanma olarak tanımlanmaktadır. Bu rahatsızlık üreme çağındaki kadınların %5-10’u etkilemektedir.

Aşırı kıllanmayı puanlamak için Ferriman-Gallwey skoru kullanılmakta, puanlama 0-36 arasında olup 8 ve/veya daha fazla skor, aşırı kıllanmayı göstermektedir. Hafif hirşutizm skoru 15 altı, orta hirşutizm 16-25 arası ve şiddetli hirşutizm 25 ve üzeri olarak sınıflandırılmaktadır.

Hirşutizmli kadınların %70-80’si PCOS* hastasıdır ve hiperandrojenik* hirşutizm kategorisindedir. Hiperandrojenik olmayan hirşutizmin başlıca sebebi ise Cushing sendromudur ve genellikle ay görünümlü yüz, mor-açık renkli çatlaklar, obezite ile birlikte görülmektedir.

Cushing Sendromu’na Sebep Olabilen Endokrin Bozucular ve Beslenme Açısından Önlemler

Endokrin bozucular, endokrin sistemin işleyişini bozabilen maddelerdir. Doğal (fitoöstrojenler) ve yapay (tarım ilaçları) olarak ikiye ayrılırlar. Endokrin bozucular, sağlığımızı tehdit etmekle birlikte; kozmetik ürünlerinden tarım ilaçlarına kadar, hayatımızın her yerinde bulunmaktadırlar.

Endokrin sistemimizin bozulması, endokrin hastalıklar olan; diyabet, tiroid hastalıkları, insülin direnci, kısırlık, hirşutizm, PCOS, Cushing sendromu gibi hastalıklara davetiye çıkarmaktadır.

• Özellikle, kritik dönem olarak adlandırılan anne karnındaki süreçte endokrin bozuculara karşı hassasiyet görüldüğünden, hamile kadınların gebeliğin ilk haftalarında endokrin bozuculara karşı önlem alması gerekir.

Beslenme açısından bakacak olursak ise, tarım ilaçlarından olabildiğince kaçınmak için sebze-meyve tüketilmeden önce iyice temizlenmeli, popüleritesi artan fitoöstrojenlerin kullanımında aşırıya kaçılmamalıdır.

• Fitoöstrojen olan, soya ve keten tohumunun aşırı tüketilmesi, bireylerde pek çok endokrin bozukluğa (hirşutizm, amenore, PCOS vb.) neden olabilmektedir.

Pek çok sağlık kuruluşu, bebeğin veya annenin rahatsızlığı bulunmuyorsa öncelikli olarak anne sütünü, anne sütü alamıyor ise soya bazlı olmayan mamaları tüketmesi gerektiğini, son çare olarak rahatsızlık durumunda soya bazlı mamalara yönlenilmesi gerektiğini belirtmektedir.

• Yapılan çalışmalarda; soya bazlı mama ile beslenen bebeklerin, erken/geç menarş* sorunu yaşadığını ve bunlara ek üreme sisteminde bozukluklar olduğunu göstermektedir.
• Çocukluk çağında endokrin bozuculara karşı hassas olunması dışında; bebeklik döneminde soya bazlı mamalar ile beslenildiğinde, ileri yaşlarda üreme sisteminde sıkıntılar olabileceği ve menstrual bozuklukların görülebileceği çalışmalarla ortaya konmuştur.

Cushing sendromu, insülin direnci, PCOS, diyabet gibi endokrin hastalıklara karşı önlem almalı, beslenmeye dikkat edilmelidir. Endokrin bozuculardan olabildiğince uzak durmaya çalışıp, bu ürünlerin tüketiminde aşırıya kaçmamaya özen gösterilmelidir.