Besinin Adı
Türkçe: Brokoli
İngilizce: Broccoli
Latince: Brassica oleracea var. Italica
Vatanı ve İklimi:
İtalya-Akdeniz İklimi
Bitkisel Özellikleri:
Kök: Brokoli bitkisi kök özellikleri bakımından lahana ve karnabahara benzerlik göstermektedir. Toprak yüzeyine yakın bölgelerde bol miktarda saçak kök bulunur.
Gövde: 30–50 cm arasında boyları değişebilir. Gövde üzerindeki yapraklar aralıklı olarak dizilirler.
Yaprak: Brokolinin yaprakları saplı ve ovaldir bazı türlerinde yaprak ayaları parçalı da olabilmektedir.
Taç: Bitkinin ekim zamanına göre yaprak büyüklüğünde değişimler oluşabilmektedir. Geç dikimlerde ve bitkiler arası mesafe azaldığında taçların büyüklüğü azalır.
Çiçek: Hasat devam ettiği sürece zamana bağlı olarak yanlardan çıkan çiçek tomurcukları gelişir ve çiçeklenerek tohum oluşturur ama biz bunu hasat edilen brokolide göremeyiz.
Meyve: Brokolinin büyüklüğü yetiştirme koşullarına bağlı olarak değişir.
Faydaları ve/veya Zararları:
– Brokoli’nin kimyasal olarak önleyici etkileri uzun zamandır bilinmektedir. Bazı çalışmalar brokolinin belirli kanser türlerinin gelişmesi riskini azaltarak faydalı olabileceğini göstermiştir. Brokolide bulunan Glukorafani’nin maddesinin hidrolizi sonucu izotiyosiyonat yapısında Sülforafan etken maddesi oluşmaktadır. Sülforafan maddesi bellirli kanser türleri üzerinde öldürücü etkiye sahiptir. Bu etkisini iki şekilde oluşturmaktadır.
Birinci olarak; Sülforafan, prokanserojenlerin kanserojen maddelere dönüşümlerini sağlayan belirli vücut enzimlerini baskılayarak ve kanserojenlerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlayan faydalı enzimlerin etkinliğini artırıp prokanserojenleri ve kanserojen maddelerin zararlı etkilerini oluşmadan böbreklerden hızla emilerek uzaklaştırılmasına zaman kazandırır.
İkinci olarak; Sülforafan maddesinin belirli tür kanser hücreleri üzerindeki öldürücü(toksik) etkilerinin normal vücut hücreleri üzerindeki etkisine göre 10 ile 100 kat arası değişen güçte olması sayesinde düşük derişimlerde vücuda zarar vermeden kanser hücrelerini öldürebilmesidir.
– Yapılan deneysel çalışmalar ile antibiyotik (antifungal, antibakteryel, anti-Helicobacter pylori (mide ülserine sebep olan bakteri türü)), kalp ve damar sistemi (kardiyoprotektif, kalp krizini önleyici, kolesterol düşürücü, tansiyon düşürücü), antioksidan, şeker hastalığı( diabetes mellitus) komplikasyonlarını önleyici etkileri bulunduğu ortaya konulmuştur.
– Hücreye zarar verebilen serbest radikalleri temizler, hücresel antioksidan savunma sistemini destekler.
– Zararlı bileşikleri detoksifikasyonu sağlar, hücresel antioksidan savunma sistemini destekler .
Bilgilendirme:
Brokoli, hem içerdiği yüksek miktardaki vitamin hem de lif yapısı sayesinde dengeli beslenme için vücudumuza mucize niteliğinde bir bitkidir.
Brokoli alınırken taze olmasına dikkat edilmeli, 4 günden fazla bekleyen ve sararmış olanlar besin değerleri eksilmekte ve istenmeyen zararlı yan ürünler oluşabilmektedir.
Tercih edilirse küçük parçalara ayrılarak 6 aya kadar derin dondurucuda saklamak mümkündür.
100 gram Brokoli’nin besin değerleri:
| CHO (g) |
Na (mg) |
I |
Vit. A (µg) |
| 2,7 | 23 | 15 | 142 |
| Protein (g) |
K (mg) |
F (µg) |
Vit. C (mg) |
| 3,8 | 256 | 10 | 94 |
| Yağ (g) |
P (mg) |
Fe (mg) |
Vit. B³ (mg) |
| 0,2 | 63 | 0,8 | 1,6 |
| Kalori (kkal) |
Ca (mg) |
Mg (mg) |
Lif (g) |
| 28,2 | 58 | 18 | 3 |
What you need to know about the health benefits of functional foods.
Hasler CM. Functional foods: benefits, concerns and challenges – a position paper from the American Council on Science and Health. J Nutr 2002; 132: 3772- 3781.
Position of the American Dietetic Association: functional foods. Am Diet Assoc 2004; 104: 814-826.
Liu RH. Health benefits of fruit and vegetables are from additive and synergistic combinations of phytochemicals. Am J Clin Nutr 2003; 78(Suppl): 517S520S.
Hardy G, Hardy I, Ball PA. Nutraceuticals – a pharmaceutical viewpoint: part II. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2003; 6: 661-671.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48: 69-84, Turgay Coşkun Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatri Profesörü
Hayvansal Üretim 47(1): 36-46, 2006, Zümrüt Açıkgöz* , Sibel Soycan Önenç Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, 35100 Bornova, İzmir
Brokoli ve Kanser. Prof.Dr. Erdem Yeşilada
Yoldaş, F, 2005. Az Bilinen Bir Şifa Kaynağı Brokoli.
Food and Chemical Toxicology/ Health benefits and possible risks of broccoli – An overview Volume 49, Issue 12, December 2011, Pages 3287-3309