Radika Nedir? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Besinin Adı
Türkçe: Radika (Karahindiba)
İngilizce: Dandelion
Latince: Taraxacum officinale

Vatanı ve İklimi:
Asteraceae familyasından olup, dünyanın her yerinde yetişebilen bir bitkidir. Özellikle Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika kıtalarında yaygındır. Genel olarak ılıman bölgelerde yetişse de, kuraklığa ve ayaza da dayanıklıdır.

Bitkisel Özellikleri:
Ülkemizde çayırlık alanlarda ve yol kenarlarında yetişen karahindiba, çok yıllık, otsu bir bitkidir. 5-30 cm arası boylanabilir. Altın sarısı renkteki çiçekleri, ilkbahardan sonbaharın ortasına kadar açar.

Faydaları ve/veya Zararları:
En iyi doğal K vitamini kaynaklarından biri olan radika; A, C, D, E ve B vitaminlerinden nikotinik asit ile demir, magnezyum, çinko, kalsiyum, sodyum, manganez gibi minerallerden de zengindir.

Tarihte ateş düşürücü, boğaz ağrısını azaltıcı, mide yanmalarını giderici olarak uzun zaman kullanılmıştır. Geleneksel Çin Tıbbı’nda; diüretik, antiromatik ve antiinflamatuar özelliklerinden dolayı, toksik olmayan bir bitki olarak görülmüştür.

• Aynı zamanda radika, halk arasında karaciğer rahatsızlıklarında, kadın hastalıklarında (meme ve uterus kanseri gibi) tedavi amacıyla da kullanılmıştır.

Köklerindeki; seskiterpen laktonlar, triterpenler, karbonhidratlar, yağ asitleri (miristik asit), karotenoidler (lutein), flavanoidler (apigenin, luteolin) ve çeşitli mineraller gibi içeriği sayesinde, hepatobiliyer problemlerin geleneksel tedavisinde de uzun süre kullanılmıştır.

Literatürde, Taraxacum officinale ile ilgili yapılmış olan farklı çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmalardan elde edilen farklı sonuçlar; bitkinin çeşitli hastalıklara karşı korunma ve tedavisinde etkili olabildiği görülmektedir.

• Ratlarla yapılan bir çalışmada; T.officinale ‘nin yapraklarından elde edilen ekstraktların, yükselmiş AST, ALT, ALP, LDH seviyelerini düşürdüğü, hepatik antioksidan aktiviteyi arttırdığı kaydedilmiş ve seskiterpen laktonların, akut hepatotoksisiteye karşı koruyucu etkiye sahip olduğu belirtilmiştir.
• Farklı radika ekstraktlarıyla yapılan çalışmalarda; immün sistem üzerindeki aykırı bileşenleri baskılarken, tümör nekroz faktörünü uyardığı görülmüştür. Taracaxum officinale ile yapılan invivo, invitro ve klinik çalışmalar sonucunda; elde edilen bileşenlerin Tip-2 diyabet üzerinde farmakolojik, fizyolojik ve biyokimyasal mekanizmaları keşfedilmiştir. Özellikle Meksika ve Türkiye’de, Tip-2 diyabetin kontrolünde yaygın olarak kullanıldığı kaydedilmişir.

Köklerinde bulunan %45’in üzerinde inülin (kompleks karbonhidrat, fruktooligosakkarit) içeriği sayesinde; gastrointestinal sistemde patojenlere karşı eliminasyonu sağlar ve obezite, kanser ve osteoporozu baskılar.

Kahve olarak tüketildiğinde yaprak ekstraktlarının obezite ve kardiyovasküler hastalıklara karşı etkili olduğu bilinmektedir. Zengin bir beta karoten kaynağı olması nedeniyle, hücresel hasar ve oksidasyona karşı hücreleri korur.

• Taraxacum officinale ekstrelerinin, invitro ortamda meme kanserinin başlamasından, metastazından, nüksetmesinden sorumlu hücre grubuyla yapılan çalışmada sonuç umut vericidir. Çalışmanın sonucunda; bitkinin metanol birlikteliğinde elde edilmiş ekstraktlarının, meme kanseri için ilaç olarak geliştirilebileceği kaydedilmiştir.
• 2018’de yapılan yeni bir çalışmaya göre; radikanın etanolle olan ekstraktlarının, nöroprotektif ve antidepresan etkiye sahip olduğu keşfedilmiş ve nörodejeneratif hastalıkların önlenmesinde gelecek vaat eden bir madde olarak kaydedilmiştir.

Bilgilendirme:
Radika, diğer ismiyle karahindiba olarak da tanınmaktadır. Bitkinin adı olan radika (doğrusu radikya), Rumların verdiği bir isim olup, Latince adı “Taraxacum”, Yunanca’da “hastalık çaresi” manasına gelmektedir. Fransızca’da aslançiçeği (Büke) olarak da bilinmektedir. Taze yaprakları salata olarak, kökleri kavrulup kahve olarak tüketilebilir. Bitkiden elde edilen özütler; gazsız içecek, tatlı, şekerleme, unlu mamül gibi gıdalarda aroma verici olarak tercih edilebilir.

100 gram Radika (Karahindiba)’nın besin değerleri: