Besinin Adı
Türkçe: Chia Tohumu
İngilizce: Chia Seeds
Latince: Chia semina
Salvia hispanica olarak da yaygın olarak bahsedilmektedir.
Vatanı ve İklimi:
Chia, Lamiaceae bitki ailesinden gelir. Chia bitkisi yüzyıllardır yetiştirilen, en eski mahsuller arasında yer alır. 21. yüzyıl için ilk tohum olarak kabul edilir. Genellikle ekvator çevresinde, ılıman iklim koşullarında yetişen bir bitkidir. Soğuğa, özellikle donmaya karşı dayanıksızdır.
Chia tohumu (Salvia hispanica) için yerli Meksika çekirdeği de denir. Meksika, chia bitkisini ilk üreten ülkelerden olup, günümüzde de büyük bir üreticisi konumundadır. Meksika’nın yanı sıra Avusturalya, Ekvator, Peru, Paraguay gibi ülkeler de chia bitkisi yetiştirmektedir.
Bitkisel Özellikleri:
Chia bitkisinin uzunluğu yaklaşık 1 m’dir ve 4-8 cm uzunluğunda yaprakları vardır. Chia 1,5–2 mm çapta siyah ve gri renkler içeren yuvarlak tohumlara sahiptir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Besleyici öğeler içeren, enerji verici, yüksek lipit, protein ve lif kaynağı olan bir tohumdur.
Düşük glisemik indekse sahip olan chia, kan şekerinin daha yavaş yükselmesine sebep olarak uzun süren tokluk sağlar.
Enerji seviyelerini korumaya yardımcı, aynı zamanda günlük demir alımını arttırmak için de alternatif bir yoldur.
E vitamini içeriğinin yüksek olması chia tohumunun antioksidan etki göstermesini sağlar.
E vitamini bakımından zengin olan chia tohumu, diyabet hastaları tarafından kontrollü tüketilmelidir. E vitamininin fazlası insülin ihtiyacını azaltabileceği gibi, hastalarda kan glukoz seviyesinin düşüklüğüne yani hipoglisemiye de neden olabilir. Bu yüzden dikkatli ve kontrollü tüketilmesi gerekmektedir.
Yüksek lif içeriğiyle, kabızlık sorunu yaşayanlara kullanımı önerilebilir. İçinde glüten bulundurmayan chia, çölyak veya gluten intoleransı olan bireylerde kullanılabilir.
İnsan sağlığına yönelik potansiyel faydaları ve zararları üzerine çalışmalar hala devam etmektedir.
Bilgilendirme:
Chia tohum olarak tüketilmekle birlikte, aynı etkiye sahip yağ şeklinde de tüketilmektedir. Tatlı ve tuzlu uygulamalar için uygun olup, nötr bir tadı vardır.
Vücut için esansiyel olan α-linolenik asit içeriği dolayısıyla, diğer kaynaklardan sağlanamadığı durumlarda diyette tercih edilebilir.
- Chia tohumu; kolesterol, diyabet, obezite ve kanser tedavisi üzerine olumlu etkileri olduğunu ileri süren bir kesim tarafından, insan sağlığı için faydaları olan, yeni altın ve süper tohum olarak lanse edilmektedir. Kardiyovasküler rahatsızlıklar, şizofreni gibi psikolojik rahatsızlıklar ve kanser çeşitlerinin tedavisinde önemli rol üstlenebileceği savunulsa da bilimsel olarak kanıtlanmış veriler mevcut değildir.
100 gram Chia Tohumu’nun besin değerleri:
| CHO (g) |
Na (mg) |
I |
Vit. A (µg) |
| 42,1 | 16 | – | – |
| Protein (g) |
K (mg) |
F (µg) |
Vit. C (mg) |
| 16,5 | 407 | – | 1,6 |
| Yağ (g) |
P (mg) |
Fe (mg) |
Vit. B³ (mg) |
| 30,7 | 860 | 7,7 | – |
| Kalori (kkal) |
Ca (mg) |
Mg (mg) |
Lif (g) |
| 486,1 | 631 | 335 | 34,4 |
Orona-Tamayo, M. V.-L. (2017). Chapter 17 – Chia—The New Golden Seed for the 21st Century: Nutraceutical Properties and Technological Uses.
Rodolfo Rendón-Villalobos, A. O.-S.-H. (2018). Chapter 9 – Nutritionally Enhanced Foods Incorporating Chía Seed.
MariaPinheiro-Sant’Ana, B. P. (2017, Nisan 15). Chemical composition of Brazilian chia seeds grown in different places.
OliviertMartínez-CruzOctavioParedes-López. (2014, Haziran 13). Phytochemical profile and nutraceutical potential of chia seeds (Salvia hispanica L.) by ultra high performance liquid chromatography.
Orifici SC, C. M. (2018, Şubat 25). Optimization of mucilage extraction from chia seeds (Salvia hispanica L.) using response surface methodology.
Şahin Yeşilçubuk, N. Ö. (2016, Temmuz 18). Çiya Tohumu İlaveli, Şeker İlavesiz Çilek Marmeladı.