Sonbaharda Nasıl Beslenilmelidir? Nelere Dikkat Edilmesi Gerekir?

Mevsimler ile kişilerin duygu durumları arasında ilişki olduğu birçok çalışma tarafından kanıtlanmıştır. Özellikle sonbahar mevsiminin gelmesi ile kişilerde, fiziksel ve ruhsal olarak; yorgunluk, bitkinlik, mutsuzluk, sinirlilik, iştah kaybı gibi şikayetlerin arttığı görülmektedir. Fiziksel ve ruhsal değişikliklerin birçok sebebi mevcuttur.

Bu sebepleri ve alınması gereken önlemleri birlikte inceleyelim.

Mevsimsel duygu durum bozukluğu semptomları, genellikle sonbahar mevsimiyle başlayıp, ilkbahar başlangıcı ile son bulmaktadır. Mevsim geçişleri, Avrupa ve ABD‘de nüfusun yaklaşık %4,3-10’unda etki göstermektedir. Bu durumun özellikle genç insanlarda daha sık görüldüğü vurgulanmaktadır.

Bu duygu durum bozukluğu; kış aylarında aşırı yeme ile karakterize olup, karbonhidratlı besinlere olan isteklerin artması sonucu kilo alımına yol açabilmektedir.

D vitamini eksikliği; bulaşıcı hastalıkların ve metabolik sendromun ortaya çıkışına katkıda bulunmaktadır. D vitamini; kemik-diş sağlığı gibi vücutta pek çok işlevsel role sahiptir. Bu nedenle, sonbahar ve kış mevsimlerinin gelişiyle kişilerde görülen şikayetleri arttıran etkenlerden biri de D vitamini eksikliği olabilmektedir.

Öneri olarak: Günlük beslenmede D vitamini içeren besinlerin tüketimine veya gerekli görüldüğünde, hekim ve diyetisyen kontrolünde, takviye ürünlerin uygun miktarda alınmasına dikkat edilmelidir. D vitamini içeren besinlere örnek olarak; balık, yumurta sarısı, karaciğer, süt ve süt ürünleri verilebilir.

Mevsim değişiklikleriyle birlikte gelen hastalıkların önüne geçebilmek, hastalık sonrası iyileşme sürecini hızlandırmak veya bağışıklık sistemini desteklemek için; sebzeler ve meyvelerden gelen vitaminler, mineraller, posa ve antioksidan bileşiklerden yararlanmak oldukça önemlidir. Bu nedenle, mevsimine göre sebze ve meyve tüketimine özen gösterilmelidir. Kişiden kişiye değişmekle birlikte, günde ortalama 3-5 porsiyon (yaklaşık 400 g) meyve ve sebze tüketimi sağlanmalıdır.

Yaz aylarında görülen nispeten düzensiz beslenme tarzı sonrasında, sonbaharın gelişiyle birlikte beslenmede doğru düzenlemeler yapılması, bahar yorgunluğu gibi şikayetlerin önüne geçilmesine katkıda bulunmaktadır. Vücudun ikinci beyni olarak nitelendirilen bağırsakların iyi çalışması, bu noktada önemli olmaktadır. Daha iyi bağışıklık fonksiyonlarına ve sindirim sistemine sahip olabilmek için, beslenmede lifli gıdalara yer verilmesi oldukça önemlidir.

Meyve-sebze lifleri, buğday, yulaf ve mısır lifleri dışkı miktarını arttırma özelliğine sahiptir. Ayrıca yeterli miktarlarda posa alımı; kardiyovasküler hastalıklarda, bazı kanser türlerinde, Tip-2 diyabetin önlenmesinde ve kabızlığın giderilmesinde önemli role sahiptir. Lifli besinlere; sebzeler ve meyveler, tam tahıllı besinler, buğday, yulaf, mısır, kuru baklagiller örnek verilebilir.

Kış aylarının yaklaşması ve günlerin kısalması sebebiyle, gün ışığından daha kısa yararlanmaya ve uyku hormonu olan melatoninin salınımındaki azalmaya bağlı olarak, kişide depresif duygu durumu gelişebilmektedir. Uyku düzeninin sağlanmasında, fiziksel aktivitenin arttırılması büyük bir öneme sahiptir.

Unutmayalım ki, sağlığımız en değerli varlığımızdır.


Cools, O., Hebbrecht, K., Coppens, V., Roosens, L., & Witte, A. (2018). Pharmacotherapy and nutritional supplements for seasonal affective disorders: a systematic review. Expert Opinion on Pharmacotherapy, 1-9.

Dahl, W. J., & Stewart, M. L. (2015). Position of the Academy of Nutrition and Dietetics health implications of Dietary Fiber. Journal of the academy of Nutrition And Dietetics, 1866-1869.

George, J., Norris, S., Deventer, H., Pettifor, J., & Crowther, N. (2014). Effect of adiposity, season, diet and calcium or vitamin D supplementation on the vitamin D status of healthy urban African and Asian-Indian adults. British Journal of Nutrition, 590-599.

Kiremitçi, E., & Coşkun, H. (2017). Mevsimsellik ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 241-244.

Onur, N., Sarper, F., & Onur, F. (2017). Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Ailelerin Sebze-Meyve Tüketim Durumları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 106-108.


Exit mobile version