Sumak Nedir? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Besinin Adı
Türkçe: Sumak
İngilizce: Sumac
Latince: Rhus L.

Vatanı ve İklimi:
Yaygın olarak Güneybatı Asya, Anadolu ve özellikle de Batı Kafkasya’da bulunmaktadır. Ülkemizde İstanbul, Çanakkale, Gümüşhane, Artvin, İzmir, Kütahya, Amasya, Kastamonu, Ankara, Antalya, Mardin, Urfa gibi birçok ilin çevrelerinde yetişmekte olup daha çok yol kenarlarında, orman içi açıklıklarda ve maki içlerinde bulunur.

Bitkisel Özellikleri:
Anacardiaceae ailesine ait olan sumak, yaklaşık olarak 2-3 m kadar uzayabilen ve yaprak döken çalılardır. Sık tüylerle kaplı olan sürgünler sarı-gri renktedir. Tüysü yaprakların boyu 15-20 cm kadardır ve bir tüysü yaprağın sahip olduğu yaprakçık sayısı 9-15 kadardır. Meyvesi çekirdekli, sulu, tüylü olup kırmızımsı bir renge ve ekşi bir tada sahiptir. Küremsi meyve yaklaşık olarak 4-6 mm çapındadır. Haziran, temmuz aylarında çiçeklenmektedir.

Faydaları ve/veya Zararları:
Bugüne kadarki sumak ekstraktları üzerine yapılan araştırma çalışmaları, bu bitki ailesinin yenilenebilir biyoürünlerinin antifungal (mantar önleyici), anti-enflamatuar (iltihabi reaksiyonu önleyici), antimalaryal (sıtmaya karşı kullanılan), antimikrobiyal (mikrop önleyici), antitümörijenik aktiviteler (tümör oluşumunu önleyici, antitrombin (pıhtı oluşumunu önleyici), antiviral (virüslere karşı etkili), hipoglisemik ve lökopenik (kandaki lökosit sayısını azaltıcı) gibi etkilere sahip olabileceğini göstermektedir. Sumak ayrıca damar sertliğinin önlenmesine yardımcı olabilir.

• Yapılan bazı çalışmalarda; sumak ekstraktlarının geniş bir biyolojik aktivitesi olduğu ve antioksidan seviyesinin yüksek olduğu kanıtlanmıştır.
• Sumağın insanlarda apolipoprotein düzeylerine etkisini gösteren bir çalışmaya göre ise tip 2 diyabetli hastalarda sumak tüketiminin serum glisemik durumu, apoB, apoA-I ve TAC düzeylerine olan favori etkisini gösterdiği belirtilmiştir.

Bilgilendirme:
Sumak özellikle Kahramanmaraş ili sınırlarında yaygın bulunmaktadır ve baharat olarak kullanılmanın yanı sıra bitkiden elde edilen ’’sumak ekşisi’’ de bazı yemeklere katılmaktadır.

Sumak Akdeniz havzasında bir gıda baharatı olarak ve halk sağlığı açısından da sağlığa faydaları nedeniyle yaygın olarak kullanılan önemli bir üründür. Bitkisel gıdalarda bulunan fitokimyasallar, bu sağlık yararlarından kısmen sorumludur. Bununla birlikte, bu biyoaktif bileşikler hakkında detaylı bilgi hala azdır.

Yapılan bir çalışmada sumak meyvelerinde şimdiye kadar tarif edilmemiş olan 211 fenolik ve diğer fito-bileşenlerin geçici olarak tanımlanmasını sağlamıştır. Sumak meyvelerinde ilk defa 180’den fazla fitokimyasal (tanenler, (izo) flavonoidler, terpenoidler, vs.) rapor edildi. Elde edilen sonuçlar, sumağın fonksiyonel içeriklerin ümit verici bir kaynağı olarak önemini vurgulamakta ve gıda ve nutrasotik endüstrilerde potansiyel kullanımını arttırmaktadır.

100 gram Sumak’ın besin değerleri: