Limon Nedir? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Besinin Adı
Türkçe: Limon
İngilizce: Lemon
Latince: Citrus x limon

Vatanı ve İklimi:
Limon; Dünya’da yetişen en değerli meyve ağacı ürünlerinden olan narenciyenin 3. önemli çeşididir. Rutaceae ailesinin önemli bir üyesi olup, anavatanı Asya’dır. Ortadoğu, Akdeniz, Kuzey Avrupa ve diğer bölge ve ülkelere çeşitli ticaret bağlantıları, fetihler ve seferler vasıtasıyla yayıldığı sanılmaktadır.

Yapraklarını dökmeyen ve 12 ay yeşil kalabilen küçük ağaçların meyvesi olan limon; gevşek-zengin yapıdaki, su geçirgenliği yüksek, iyi havalanabilen topraklarda ve ılıman iklimde yetişebilmektedir. Limonların kalitesini ve verimliliğini en çok etkileyen iklim olayı ise düşük sıcaklıklar(don)’dur. Çünkü limon hava sıcaklığı 0°C’nin altına indiğinde oldukça büyük zararlar görmektedir. Üşüme ile ilgili zararların yanı sıra çürüme ve ağırlık kayıplarının olmaması içinse muhafaza koşullarının %90-95 arasındaki nem oranını sağlaması gerekmektedir.

Turunçgil açısından elverişli bir ekolojiye sahip olan ülkemizde limonun; yetiştiği yöreye göre ‘’Lamas Limonu, Kara Limon (Demre Dikensiz, İtalyan Memeli Limon), Molla Mehmet Limonu, Kıbrıs Limonu, Kütdiken Limonu, Enterdonat Limonu, Mayer Limonu, Lisbon Limonu, Lime (Misket, Yeşil) Limon gibi çeşitleri bulunmaktadır. Ayrıca ıslah çalışmaları sonucunda üretilen çekirdeksiz limon çeşitleri ise ‘’Alata, Gülşen ve Uzun’’ isimlerini taşımaktadır.

Bitkisel Özellikleri:
Limon; ekşi, tatlı ve farklı (limon benzerleri) olarak üç grupta incelenmektedir.

Sitron ve ekşi portakalın melezidir. Başlangıçta yeşil olan, olgunlaştıkça sarıya dönen rengi ve bir ucunun kabarık olduğu oval şekli; limonun görünüşünün karakteristik özellikleridir. Etlidir. Meyvenin kabuğunun içi ise süngerimsi yapıdadır. Çiçeklerinin dışı pembeye yakın bir renkte olup, içi beyaz renktedir. Orta boyda, elips şeklinde ve sivri uçlu olan limon yaprakları diğer birçok turunçgile göre daha açık yeşildir ve taç yapıları dağınık bir yerleşim göstermektedir. Sürgünlerin dallarının şekli köşelidir. Dişi organının kısırlığı ise çok rastlanan bir durumdur.

Faydaları ve/veya Zararları:
Eski çağlardan günümüze kadar geleneksel tıp uygulamalarında kullanılan limondan pek çok sağlık probleminin tedavisinde faydalanılmaktadır.
 Ateş, yanıklar ve çeşitli enfeksiyon durumları; bağışıklık sistemini güçlendirmektedir.
Diş problemleri; ağız kokusunun giderilmesi ve dişlerin temizliğinde kullanılmaktadır. Ayrıca diş etlerini güçlendirmekte ve ekşiliği sayesinde dildeki tat tomurcuklarını uyararak tükürük salgısını arttırmaktadır.
Dolaşım sistemi problemleri; kardiyovasküler hastalıklar üzerinde olumlu etkilere sahip olmakla birlikte gebelerde varis oluşumunu engelleyici bir özellik taşımaktadır.
Sindirim sistemi problemleri; mide asidini nötralize edici ve peristaltik hareketleri düzenleyici etkisi ile gastrointestinal reflü gibi hastalık şikâyetlerine iyi gelmektedir. Ayrıca bulantı, hazımsızlık ve kabızlıkta rahatlatıcı bir etki göstermektedir.
Üriner sistem problemleri; üroloji derneklerinin yürüttüğü çalışmalar sonucunda, kolesterolü çözebilen bir ajan olması nedeniyle bazı tip böbrek taşlarının oluşumunu engellediği saptanmaktadır.
 Nörodejeneratif problemlerde ise hafızayı güçlendirmede etkili olmaktadır.

Ayrıca solunum sistemi problemleri ve romatizma gibi hastalıklarda da kullanılmaktadır.

Bu bilgiler doğrultusunda dikkat edilmesi gereken nokta ise limonun, tedavilerin ana unsuru değil hastalıkları önleme ya da geciktirmede yardımcı bir eleman olduğudur.

Limon, bu faydalarının yanı sıra doğal bir C vitamini kaynağıdır. Fenolik bileşikler, sitrik asit (limona ekşi tadını veren), askorbik asit, sodyum–potasyum gibi çeşitli mineraller, tanenler, flavonoidler, terpenoidler, karotenoidler ve uçucu yağlar yönünden oldukça zengindir. İçerdiği bu kimyasal bileşenler sayesinde farmakoloji ve gıda teknolojisi gibi alanlarda da kullanılmaktadır Biyolojik aktivite açısından; antiseptik (mikrop öldürücü), antibakteriyal (bakteri önleyici), antifungal (mantar önleyici), antikanserojenik (kanser önleyici, metastazı engeller) ve antioksidandır (oksidatif stres ve buna bağlı olarak serbest radikal önleyici).

Bilgilendirme:
Pek çok yiyecek ve içeceğin –özellikle çorba ve salatalar- lezzetini arttıran, her mevsimde limon öncelikle suyu için kullanılmaktadır. Dilim halinde ve kabuk rendesi olarak da sıkça tüketilmektedir. Ayrıca et ve balıkların marine edilmesinde, elma gibi havayla temas sonucu oksitlenen meyvelerin kısa süreli korunmasında, kimyasal yapısının asit bir ortam olması sebebiyle jel formundaki pektini sayesinde ilaç sanayisinde, saç ve cilt bakımında kullanılmasının yanı sıra doğal bir temizlik malzemesi ve zehirsiz böcek kovucudur.

Geçmişten bir kesit…
Tarihte halk sağlığının gelişim sürecine önemli katkılar sağlayan donanma hekimi James Lind; hastalarına limon ve portakal vererek, uzun yıllar gemici hastalığı olarak bilinen ‘’Skorbüt’’ün iyileştirilebileceğini gözleme dayalı gerçekleştirilen klinik bir deneyle kanıtlamış ve hastalarından limonu yiyenin en iyi iyileşmeyi gösterdiğini gözlemlemiştir. Lind’in bu çalışmasından yıllar sonra Skorbüt’ün C vitamini eksikliğine bağlı bir hastalık olduğu ve insanlarda günlük beslenme örüntüsünde limon gibi C vitamininden zengin besinlere yer verilerek önlenebileceği ispatlanmıştır.

Dikkat!
Limon, hipertansiyon hastalarında tansiyonu düşürmek için alternatif tedavi yöntemi olarak sık sık kullanılmasına karşın günümüzde kan basıncını düşürdüğüne dair yeterli kanıt bulunmamaktadır. Yapılan çalışmalarda; limonun kan basıncı üzerine akut ve kronik etkileri araştırılmış ve kan basıncını düşürücü herhangi bir etkisi saptanamamıştır. Her ne kadar bazı kaynaklarda bunun tam tersi ifade edilse de konuyla ilgili yeni bilimsel çalışmalara ihtiyaç vardır.

Limon, hipertansiyon hastalarına doğrudan bir zarar vermese de ilaç tedavilerinin aksamasına neden olabilmektedir. Hasta bireylerde limonun plasebo etkisi, arka planlara atılamayacak derecelerde olsa da kan basıncının antihipertansif ilaçlar dışındaki alternatif yöntemlerle düşürülemeyeceği unutulmamalıdır.

100 gram Limon’un besin değerleri: