Besinin Adı
Türkçe: Kırmızı Lahana
İngilizce: Red Cabbage
Latince: Brassica Oleracea var. Capitata F. rubra
Vatanı ve İklimi:
Ana vatanı, Baltık Denizi kıyıları ve Kuzey Avrupa ülkeleri olarak kabul edilir. Ülkemizde lahana tohumları; Ege ve Akdeniz Bölgesi’nde mayıs-temmuz aylarında, Doğu Anadolu ve Anadolu’nun orta kısımlarında nisan-mayıs aylarında, Karadeniz ve Marmara Bölgesi’nde ise mart-mayıs aylarında ekilmektedir. Serin iklim koşullarında yetiştirilen bir sebze türüdür. Lahana çeşitlerinin tohum oluşturması için -bölgenin ekolojik şartlarına da bağlı olarak- 2 yıl gerekmektedir.
Bitkisel Özellikleri:
Cruciferae (Turpgiller) ailesinin bir üyesi olan kırmızı lahana, geniş ve kat kat yapraklara sahiptir. Gövde boyu yaklaşık 50-120 cm civarındadır. Sonbahar sebzesi olarak yetiştirilir ve mor/kırmızı renge sahiptir. Yeterince gübrelenmiş toprağa ve neme ihtiyaç duyar. Mevsimlik bir bitkidir. Beyaz lahanaya nazaran saklanmaya daha elverişlidir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Kış sebzeleri arasında yer alan ve lahana grubuna dahil olan sebzeler; kırmızı lahana, beyaz baş lahana, karalahana, brokoli, Brüksel lahanası, karnabahar vb. sebzelerdir. Ekonomik olması ve zengin besin içeriğine sahip olması ile sofralarda sıkça kullanılan bir sebzedir. Salatalarda ve turşu yapımında kullanılan kırmızı lahana aynı zamanda, önemli besin ögelerine ve antioksidan içeriğine sahiptir. Bilimsel araştırmalara göre; lahana grubuna dahil olan sebzelerin içeriğindeki glukosinolatlar, sebzelere keskin ve acımsı aromayı sağlayan bileşiklerdir. Aynı zamanda bu bileşikler tüketildiği takdirde, vücudun bağışıklık sistemi enzimlerini harekete geçirir ve bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar. Antioksidan ve fitokimyasal özellikleri ile birçok kanser türü ve pek çok farklı hastalığın gelişmesine karşı koruyucu rol üstlenir.
Yapraklarında bol miktarda C vitamini, beta-karoten ve kalsiyum barındırır. Koyu yapraklı olanlar daha fazla beta-karoten içermektedir. İçinde eser miktarda sodyum ve yağ bulunmaktadır. Özellikle içerdiği; askorbik asit, antioksidanlar, a-tokoferol, b-karotenler ve askorbat kötü huylu kanser riskini azaltma potansiyeline sahiptir.
- Epidemiyolojik çalışmalar gösteriyor ki; fenolik içeriği zengin olan besinler kalp hastalığı riskini azaltır, ateroskleroz gelişimini yavaşlatır.
- Farklı sebzelerin fenolik içeriklerinin incelendiği başka bir çalışmada; sık olarak tüketilen sebzelerden biri olan lahanada fenolik içerik bulunduğu belirtilmiştir.
Bilgilendirme:
Pişirildiğinde kırmızı/mor rengi maviye dönüşmektedir.
Genellikle salata ve turşu yapımında kullanılan bu sebzenin, kırmızı rengini koruması için içerisine sirke veya asitli bir meyve ilave edilir.
100 gram Kırmızı Lahana’nın besin değerleri:
| CHO (g) |
Na (mg) |
I |
Vit. A (µg) |
| 3,5 | 4 | 5 | 3 |
| Protein (g) |
K (mg) |
F (µg) |
Vit. C (mg) |
| 1,5 | 266 | 12 | 50 |
| Yağ (g) |
P (mg) |
Fe (mg) |
Vit. B³ (mg) |
| 0,2 | 30 | 0,5 | 0,4 |
| Kalori (kkal) |
Ca (mg) |
Mg (mg) |
Lif (g) |
| 22,7 | 35 | 18 | 2,5 |
Ahmet Şafak Maltaş, İ. E. (2017). Kırmızı Baş Lahana (Brassica Oleracea Var. Capitata F. Rubra) Yetiştiriciliğinde Vermikompost Uygulaması. Medıterranean Agrıcultural Scıences, 155-161.
Jagdish Singh, A. U. (2006). Antioxidant Phytochemicals İn Cabbage (Brassica Oleracea L. Var. Capitata). Elsevier, 233-237.
Kibar, B., Karaağaç, O., & Kar, H. (2015). Heterosis For Yield Contributing Head Traits İn Cabbage (Brassica Oleracea Var. Capitata). Cien. Inv. Agr., 205-216.
Padem, H., & Güvenç, İ. (1997). Farklı Dikim Zamanlarının Kırmızıbaş Lahanada (Brassica Oleracea Var. Capitata Subvar. F. Rubra) Bitki Gelişmesi, Verim Ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 405-412.
Sarıkamış, G. D. (2016). Sofralarımızın Sağlık Kaynağı Kış Sebzeleri. Türktob, 51-57.