• BirBes’te Yazar Olmak İçin
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
Araçlarımız
Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
İbrahim Halil Bağış
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği

BirBes > Hastalıklarda Beslenme > Yetişkin Hastalıklarında Beslenme > İyot Yetersizliği Nedir? Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

İyot Yetersizliği Nedir? Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Dyt. Kübra Özkan Dyt. Kübra Özkan
― Uzman Görüşü, Yetişkin Hastalıklarında Beslenme
0
İyot Yetersizliği Nedir? Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Fransız kimyager Bernard Courtois tarafından, 1811’de keşfedilen iyot, periyodik cetvelin halojenler grubunda yer alan bir elementtir. İnsan ve hayvan vücudunda tiroid hormonlarının çalışması için gerekli olan önemli bir mineraldir.

Tiroid fonksiyonlarının normal işleyebilmesi için tavsiye edilen günlük iyot alımı; bebeklerde 90 µg/gün, 6-12 yaş çocuklarda 120 µg/gün, yetişkinlerde 150 µg/gün, gebelik ve emziklilik durumunda ise 200 µg/gündür.

İyot Yetersizliği Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Diyetle alınan iyot miktarı yetersiz kaldığı zaman, gelişimsel, fonksiyonel ve bilişsel bozukluklar ortaya çıkarabilir. Özellikle gebe kadınlarda, yetersiz iyot tüketimi sebebiyle; düşük, ölü doğum, bağışıklık yetersizliği, düşük ağırlıklı doğum, bebekte guatr ve hipotiroidi, dilsizlik, sağırlık gibi rahatsızlıklar ortaya çıkabilir.

Diyet ile yetersiz iyot alındığında; vücut ısısında düşüş, tırnakların zayıflaması, halsizlik, yorgunluk, dilde şişlik, soğuk el-ayaklar ve ciltte soluk renk belirtileri görülebilir.

İyot yetersizliğinin en ağır hali ise kretenizmdir. Kretenizm, zeka geriliği ile aynı anlama gelmektedir. Yapılan çalışmalarda; iyot eksikliğinin belirgin olduğu kesimlerde, her 100 kişiden 10‘unda kretenizm olduğu görülmüş ve dünyada 6 milyonun üzerinde insanın bu hastalığa sahip olduğu bildirilmiştir.

İyot alımını arttırmanın en kolay yolu kullandığımız tuzların iyotlu olmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), günlük tuz tüketimin 5 gramın altında olmasını önermektedir. Türkiye’de, bölgelere göre farklılık göstermekle birlikte tuz tüketimi önerilen miktarların yaklaşık 2,5-3,5 katı kadardır.

Tiroid Bezinin Görevleri Nelerdir?

Tiroid bezi; trioglobülin türevi hormonları salgılar ve bu hormonların salgılanmasında iyot önemli rol oynar. Tiroid bezi iyotu alarak depo eder yada protein-iyot yapısında olan tiroksin (T4)* ile triodotronin (T3)* hormonlarını salgılar. T3 ve T4 hormonları iyot yetersizliğinde yetersiz üretilir ve bu durum, bazal metabolizma hızında düşüşe sebep olarak çeşitli rahatsızlıkları ortaya çıkarır.

Eğer tiroid bezi fazla çalışırsa, bazal metabolizma hızı normalin üzerine çıkarak kişilerde kalp çarpıntısı, yüksek ateş, sinirlilik gibi belirtilere yol açar. Tiroid bezi fazla çalışan kişilerin enerji ihtiyaçlarında da artış meydana gelir ve fazla yeme isteği ortaya çıkar.

Guatr Nedir?

Guatr, iyot eksikliğinin en önemli sebeplerinden olup tiroid bezinin aşırı büyümesi anlamına gelir. Guatr başlangıçta bazı kişilere rahatsızlık vermezken, hastalığın ileri dönemlerinde, tiroid bezinin aşırı büyümesiyle, nefes borusuna baskı yaparak boğulmalara neden olabilir.

İyot yetersizliği, günümüz dünyasında görülen en önemli mikro besin yetersizliklerinden biri olup guatr, endemik kesimlerde en sık görülen endokrin hastalıktır.

Tiroid dokusu hacimce büyümesi yani guatr, toplumun %5‘inden fazlasında guatrojenik besinlerinin sebep olduğu iyot yetersizliğinden meydana gelebilir. Guatrojenik besinlerdeki bazı maddeler, iyodu bağlayarak tiroid bezi tarafından kullanılmasını engeller. Guatrojenik besinlerin tüketimine bağlı gelişen guatra endemik guatr da denilmektedir.

Başlıca guatrojenik besinler ise şunlardır;

  • Kara lahana
  • Brüksel lahanası
  • Karnabahar
  • Şalgam
  • Turp
  • Soya fasulyesi

Selenyum ve İyot İlişkisi Nedir?

Selenyum yetersizliğinin, iyot eksikliğinin şiddetini arttırdığı bilinmektedir. T4 hormonunun kendisinden daha etkin olan T3’e dönüşümünü sağlayan deiyotinaz enziminin çalışabilmesi için selenyum gereklidir. Selenyum için en iyi kaynaklar ise balık, mantar ve ettir.

İyot Yetersizliğini Önlemek İçin Genel Öneriler

  • İyotlu tuz kullanmak iyot eksikliğinin önüne geçmede en önemli adımdır.
  • Yemeklere tuz katarken iyot kaybını önlemek adına, tuzu yemeği ocaktan almaya yakın atmak faydalı olacaktır.
  • E vitamininiden zengin beslenme, iyot emilimini artırır. Günde 1-2 yemek kaşığı kadar taze öğütülmüş keten tohumunu sebze yemeklerinize, salatalara ve çorbanıza yemek piştikten sonra ilave edip tüketmeye çalışın.
  • Tiroid fonksiyonlarını azaltan; beyaz lahana, kara lahana, karnabahar, brokoli, turp, brüksel lahanası, hardal, soya fasulyesi, yer fıstığı gibi besinlerin aşırı tüketiminden kaçının. Bu besinleri, özellikle çiğ olarak tüketmek yerine pişirerek tüketmeniz, guatrojenik etkiyi azaltacaktır.
  • Tiroid hastalıklarında en fazla görülen problem ödem olduğu için, su tüketiminizi asla ihmal etmeyin, günde 2-2,5 lt su içmeye çalışın.
  • Sebze ve meyveleri mevsiminde ve taze tüketin.
  • Omega-3’ün tiroid fonksiyonlarını düzenleyici etkisi sebebiyle daha fazla balık tüketmeye çalışın. Haftada en az 2 kez balık, diğer günlerde ise derisiz tavuk, hindi ve yağsız kırmızı et tüketin.

SÖZLÜK

Triodotronin (T3): Tiroid bezi tarafından salgılanan, iki adet tirozin aminoasitinden oluşan iyot atomları içeren hormon.

Tiroksin (T4): Yapısında iyot bulunduran bir hormondur. En önemli görevi, bütün dokularda oksijenli solunumu hızlandırarak, genel metabolizmayı arttırmaktır.


Accordion 2 Title

Akıncı, A., Balat, A., Turgut, M., Çekmen, M., Küçükbay, Z., Yoloğlu, S., et al. (1998). Malatya İlindeki Guatrlı Hastalarda Serum ve İdrar İyot Düzeyleri ile Tiroid Hormonlarının İlişkisi. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi , 1-23.

Ali Okuyucu, H. A. (2012). İyot Metabolizması. Journal of Experimental and Clinical Medicine , 277-279.

Alphan, P. D. Hastalıklarda Beslenme Tedavisi. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.

Baysal, A. (2014). Hormonlar ve Metabolizma. A. Baysal içinde, Beslenme (s. 103-152). Ankara: Hatiboğlu Yayınları.

Kiwanis International. İyot Eksikliği Nedir? Neden İyotlu Tuz Kullanılmalı?

Knobel, M., & Medeiros-Neto, G. (2004). Crônica de Iodo. Arq Bras Endocrinol Metab , 53-61.

T.C. Sağlık Bakanlığı. (2016). Mineraller İçin Önerilen Yeterli Alım Miktarları, Tuz. Türkiye Beslenme Rehberi(TÜBER) . Ankara.


Etiketler: tiroid
Uyarı! Referans gösterimi için aşağıdaki şablonu kullanınız.
Özkan, K. (2019). İyot Yetersizliği Nedir? Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?. Uzman Görüşü. URL: https://www.birbes.com/?p=13912. Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2023.
Warning! Use the template below for reference representation.
Özkan, K. (2019). İyot Yetersizliği Nedir? Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?. Uzman Görüşü. URL: https://www.birbes.com/?p=13912. Date of Access: May 30 2023.

Benzer Yazılar

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?

Dyt. Neslihan Yeşilotalı

Bağırsak epiteli, vücuda giren zararlı mikroorganizmalara ve antijenlere karşı ilk savunma hattıdır (1). Bağırsakta inflamasyon durumu, mikrobiyota değişimi ve probiyotik...

İnsülin Direnci Nedir? Diyabet İle Arasında Nasıl Bir İlişki Bulunur? Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

İnsülin Direnci Nedir? Diyabet İle Arasında Nasıl Bir İlişki Bulunur? Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Dyt. Betül Ebrar Gülcan

Sürekli gelişen dünyada obezite ve diyabet salgın boyutlarına ulaşırken, insülin direncinin rolü ve sonuçları da ön plana çıkmaya başlamıştır. İnsülin,...

Vertigo İle İlişkili Hastalıklar Nelerdir? Hangi Vitamin Eksiklikleri Görülür?

Vertigo İle İlişkili Hastalıklar Nelerdir? Hangi Vitamin Eksiklikleri Görülür?

Dyt. Sevde Yıldız

Vertigo, dengesizlik ve dizziness kliniğe başvuran hastaların yaygın şikayetlerindendir. Denge kliniğinde görülen hastaların çoğunun yineleyen vertigosu bulunmaktadır. Bu durum çoğu...

Vertigo Nedir? D Vitamini İle Arasındaki İlişki Nasıldır?

Vertigo Nedir? D Vitamini İle Arasındaki İlişki Nasıldır?

Dyt. Sevde Yıldız

Hastalar kliniğe sıklıkla vertigo, dengesizlik ve dizzeness (sersemleme) şikayetleri ile başvururlar. Bu terimlerin tümü hastalar tarafından birbirlerinin yerine kullanılabilir. Denge...

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Nedir? Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Nedir? Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Uzm. Dyt. Zelal Tandoğan

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), dünya çapında morbidite ve mortalitenin önde gelen sebeplerinden biridir. Kırk yaş ve üstü yetişkin popülasyonlarının...

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Son Yazılar

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?
Bir Besin Ansiklopedisi

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Dyt. Aysun Güler Godri
Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?
Yetişkin Hastalıklarında Beslenme

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?

Dyt. Neslihan Yeşilotalı
Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?
BirBesPedi

Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?

Dyt. Cemre Kamalı
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • Araçlarımız
  • Kullanıcı Sözleşmesi
  • Telif Hakkı

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır.

Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
      • Klinik Beslenme Günleri
      • Mor Fesleğen Serisi
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları Birarada
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır.