İtalya’dan Gelen Yeni Beslenme Tarzı: Slow Food Nedir?

Hızla gelişen ve büyüyen dünyada yaşanan teknolojik gelişmeler ve küreselleşme, bu değişim hızına ayak uydurmayı zorunlu kılmaktadır. Özellikle de kent yaşantısına sahip bireylerin her konuda daha hızlı olmak adına harcadıkları çaba, zamanla birer hız tutkunlarına dönüştüklerini göstermektedir. Hızlı yaşam tarzının kişilere olumsuz getirisi olarak da sofrada yemek yemek yerine; araçta, bilgisayar ve televizyon karşısında hazır-hızlı gıda tüketiminin artması örnek verilebilmektedir.

30 yıllık bir geçmişe sahip ve geniş bir coğrafyaya hala yayılmakta olan yavaş yemek hareketi; bir diğer adıyla ‘Slow food hareketi’, fast food ve hızlı yaşam tarzına karşı bir duruştur. Bu hareketle birlikte yerel geleneklerin yok olması, yemek seçimlerinin dünyayı nasıl etkilediği gibi konulara duyulan ilginin azalmasına karşı çözüm geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu süreçte, fast food tarzı restoranların en önemli zincirlerinden biri, bir grup tarafından hamur işi fırlatılarak protesto edilmiştir. Eylemcilerin lideri İtalyan yazar Carlo Petrini, simgeleri ise evini üzerinde taşıyan ve her yere götüren, yavaş hareketleriyle ağır başlılığı temsil eden salyangoz olmuştur.

Slow food, sadece eylem olarak kalmamış, 1989 yılında üye destekli ve kar gütmeyen bir kuruluş haline gelmiştir. Yavaş yemek hareketi, Türkiye ve diğer tüm dünya ülkelerinde de hızla yayılmış ve milyonlarca üyeyle birlikte uluslararası bir hareket halini almıştır.

Dünyanın her yerinde olduğu gibi Türkiye’de de yerel şubeler bulunmaktadır. Sayıları 20 civarı olan bu şubeler; Kars, İzmir, Adapazarı, Ankara, Aydın, Rize, Çanakkale, Gaziantep, Kastamonu, Muğla, Samsun ve İstanbul’da varlıklarını sürdürmektedir.

Kültürel-gastronomik sürdürülebilirliği ve sosyal adalet konusunda farkındalık yaratarak bireylerde bilinç düzeyini arttırma amacı olan Slow Food, ayrıca geleneksel gıdaların kültürel kimliklerini, biyolojik çeşitliliklerini korumayı ve yemek eğitimlerini desteklemeyi kendine amaç edinmiştir.

• Küreselleşmenin en büyük tuzaklarından biri olan hızlı yemeğe karşı; geleneksel ve yerel olanı savunmakta, sofrada kurulan sağlıklı iletişimle beraber sofra zevki ve damak tadını desteklemektedir.

Bir misyon çevresinde geliştirilmesi hedeflenen faaliyetlerin değerlendirilmesinde genel olarak üç kritere göre hareket edilmektedir.

• İlk kriter; gıda mirasının korunmasına yönelik toprak ürünü yetiştirilmesi ve hayvan yetiştiriciliğinde yerel tohum ve yem kullanılmasıdır.
• İkinci kriter; insanların yedikleri yemeklerin nasıl, nerede ve kim tarafından yapıldığını merak etmeleri ve böylece damak zevklerini yeniden keşfetmelerine olanak sağlamasıdır.
• Son olarak da; ortak üretici kavramından yola çıkılıp, tüketicinin festival, fuar vb. özel etkinlikler ile üretim sürecine dahil edilerek tüketicilerle iletişimde olmalarını sağlamaktır.

“Yavaş Yemek Hareketi” temelde “iyi, temiz ve adil olarak üretilen gıda” felsefesi üzerine kurulmuştur. Bu felsefe,  birbiriyle ilişkili 3 prensiple tanımlanabilen gıda kalitesi kavramına dayanmaktadır.

• İyi: Yerel kültürün bir parçası olan ve duyuları tatmin eden taze kokulu mevsimsel diyet.
• Temiz: Çevreyi, hayvanları ve insan sağlığını tehlikeye atmayan gıda üretimi ve tüketimi.
• Adil: Tüketiciler için ulaşılabilir fiyatlar ve üreticiler için adil şartlar ve ücretler.

Slow Food, yemek yemenin yaşamın temeli olduğunu belirtmektedir. ‘’Yemeklerin kalitesini yükseltmek ve yemek yemeğe zaman ayırmak, yaşamdan zevk almamızı sağlayacak en basit yoldur.’’ sözü ise edindiği felsefedir.

Slow Food felsefesine göre yediklerimiz; kırsal alanlar, geleneklerin sürekliliği ve dünyanın biyoçeşitliliği üzerinde derin bir etkiye sahiptir. Yemek yemek ve dünya arasındaki güçlü bağları anlamamız gerekmektedir.

Hızlı gıdaların hayatımıza girişine bir dur dememiz gerekmektedir. Küreselleşmenin, endüstrileşmenin gıda ve tarım üzerindeki olumsuz etkilerine karşı sürdürülebilir olan tarımı, yöresel yemekleri ve hayatın her alanında yavaşlığı ve ağırbaşlılığı desteklemeliyiz. Bu bize, hem hayattaki en gerekli ihtiyacımız olan yemekten zevk alabilmeyi hem de ülkemiz ve dünya adına yararlı işler yapabilmeyi sağlayacaktır. Yavaş ve sağlıklı kalın.